काठमाडौं : यदि रगतमा ग्लूकोजको स्तर सामान्यभन्दा अधिक छ तर डायबिटीजको सीमासम्म पुगेको छैन भने, त्यसलाई प्री–डायबिटीज भनेर भनिन्छ। मधुमेह विश्वका लागि खतरनाक रोग बन्दै गएको छ । मधुमेहले मिर्गौला, कलेजो, मुटु र आँखा सम्बन्धी रोगको जोखिम बढाउँछ। यही कारणले गर्दा सारा विश्व नै यसको खतराबाट चिन्तित छ ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार विश्वमा ४२ करोड २० लाखभन्दा बढी मानिस मधुमेहबाट पीडित छन्। जसमध्ये हरेक वर्ष करिब १५ लाख मानिसको प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा मधुमेहका कारण मृत्यु हुने गरेको छ । मधुमेह गलत जीवनशैली र गलत खानपानको कारणले हुन्छ, त्यसैले मधुमेह हुनु अघि लक्षणहरू जान्न महत्त्वपूर्ण छ।

पूर्व–मधुमेहका ५ लक्षणहरू:
अत्याधिक तिर्खा– मेयो क्लिनिकका अनुसार कसैलाई अत्याधिक तिर्खा लाग्नुको अर्थ रगतमा चिनीको मात्रा अलिकति बढेको हो । अर्थात् यो प्रि–मधुमेहको लक्षण हुन सक्छ। यस्तो अवस्थामा तपाईलाई किन बढी तिर्खा लागेको छ भनेर चिकित्सक संग स्वास्थ्य सल्लाह लिनुहोस् ।

बारम्बार पिसाब लाग्नु– मधुमेहको पूर्व चरणमा बारम्बार पिसाब आउने गर्छ। रगतमा चिनीको मात्रा बढी हुँदा मिर्गौलाको काम सुस्त हुन्छ, त्यसैले बारम्बार पिसाब लाग्ने गर्छ ।

बढी भोक लाग्ने – मधुमेहको पूर्व अवस्थामा पनि बढी भोक लाग्छ । यसका धेरै कारण हुन सक्छन्। त्यसैले पहिले रगतमा चिनीको परीक्षण गराउनुहोस्। उपवास बस्ने रगतमा चिनीको मात्रा १०० भन्दा बढी भएमा तुरुन्त चिकित्सकलाई सम्पर्क गर्नुहोस्।

धेरै थकान – काम पछि थकान हुनु स्वाभाविक हो। तर सामान्य भन्दा बढी र लगातार थकान पूर्व मधुमेह को लक्षण हुन सक्छ। त्यसैले तपाइको शरीरमा मधुमेहको दस्तक छ कि छैन भनेर डाक्टरबाट थाहा पाउनुहोस्।

चक्कर आउनु– मधुमेहमा रगतमा चिनीको मात्रा बढ्दै जाने भएकाले । यो चिनीले शरीरको स्नायुलाई पनि असर गर्छ । यसको प्रभाव आँखामा पनि देख्न सकिन्छ ।

यो काम तुरुन्तै सुरु गर्नुहोस्ः यदि चिनीको मात्रा १२० भन्दा कम छ भने, यसको मतलब शरीरमा मधुमेहको संकेत हुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा यदि तपाईंले तुरुन्तै आफ्नो ख्याल गर्नुभयो भने, तपाईं जीवनमा मधुमेहको चरणमा पुग्न सक्नुहुन्न।

यस्तो अवस्थामा तपाईले आफ्नो जीवनशैली र खानपानमा तुरुन्तै स्वस्थ्य परिवर्तन गर्नुपर्छ। तपाईंले धेरै भुटेको चीजहरू, धेरै मसलादार चीजहरू, प्रशोधित खाना, संतृप्त खाना, पिज्जा, बर्गर, सफ्ट ड्रिंक्स, प्याकेज गरिएका चीजहरू खान पूर्ण रूपमा बन्द गर्नुपर्छ।

धेरै नुन र धेरै चिनीबाट बच्नुहोस्। बरु, स्वस्थ खाना खानुहोस्। दैनिक आहारमा हरियो सागसब्जी, फलफूल खानुहोस्। फलफूल सागसब्जी, गेडागुडी आदि तपाईको लागि धेरै लाभदायक हुन्छ। सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा नियमित रूपमा शारीरिक गतिविधि गर्नुहोस्। दैनिक व्यायामले इन्सुलिनको उत्पादन बढाउँछ र तनाव हर्मोन कम गर्छ ।