एजेन्सी : अहिले वैशाख महिना चलिरहेको छ । हरेक दिन गर्मी बढ्दै गइरहेको छ । यस्तो अवस्थामा स्वस्थ रहन आफ्नो खानामा केही परिवर्तन गर्नु आवश्यक छ।
गर्मीमा सबैभन्दा ठुलो समस्या डिहाइड्रेसन हो । यसबाट बच्नको लागि, तपाईंले आफ्नो आहारमा पुदिना समावेश गर्न सक्नुहुन्छ ।
आयुर्वेदमा पुदिनालाई एक महत्त्वपूर्ण औषधि मानिन्छ । यसको पात शीतलताको गुणका लागि परिचित छ । यसले शरीरको तापक्रम घटाउन मद्दत गर्छ, जसका कारण व्यक्ति अत्यधिक गर्मीमा पनि ताजा महसुस गर्छ । पुदिना सामान्यतया खाना, पेय पदार्थ र गार्निसका रूपमा प्रयोग गरिन्छ ।
नेसनल लाइब्रेरी अफ मेडिसिनमा प्रकाशित एक अध्ययनअनुसार पुदिनामा क्यान्सर प्रतिरोधी, मोटोपना प्रतिरोधी, माइक्रोबियल प्रतिरोधी, संक्रमण प्रतिरोधी, मधुमेह प्रतिरोधी र मुटुको सुरक्षात्मक गुणहरू हुन्छन् ।
प्रश्न- पुदिनामा कुन कुन पोषक तत्त्व पाइन्छ ?
उत्तर- संयुक्त राज्य अमेरिकाको कृषि विभाग (यूएसडीए) का अनुसार, पुदिनामा भिटामिन ए, सी, बी-कम्प्लेक्स जस्ता भिटामिनहरू पाइन्छन् । यसमा फाइटोन्यूट्रिएन्ट्स, एन्टिअक्सिडेन्ट र एन्टी-ब्याक्टेरियल गुणहरू पनि हुन्छन् ।
पुदिनामा आइरन, पोटासियम, म्याग्नेसियम, फस्फोरस र क्याल्सियम प्रशस्त मात्रामा पाइन्छ ।
प्रश्न- खानामा पुदिना समावेश गर्दा के फाइदा हुन्छ ?
उत्तर: पुदिनाले पाचनसम्बन्धी इन्जाइमहरूलाई सक्रिय बनाउँछ, जसले पाचन प्रणालीमा सुधार ल्याउँछ । यसले अपच, ग्यास र पेट फुल्ने जस्ता समस्याबाट राहत दिन्छ । पुदिनामा पाइने मेन्थोलले दिमागलाई शान्त बनाउँछ र तनाव कम गर्छ। यसले टाउको दुख्ने र माइग्रेनबाट पनि राहत दिन्छ ।
पुदिनाले चिसो, खोकी र दम जस्ता श्वासप्रश्वाससम्बन्धी समस्याबाट राहत दिन्छ । पुदिनाले छालालाई शीतल बनाउँछ र डण्डीफोर र छालासँग सम्बन्धित अन्य समस्याहरूबाट राहत दिन्छ । यसमा एन्टी-ब्याक्टेरियल गुण हुन्छ, जुन मुखको स्वास्थ्यको लागि लाभदायक हुन्छ ।
एन्टिअक्सिडेन्ट र भिटामिनले भरिपूर्ण भएकोले यसले प्रतिरक्षा प्रणालीलाई पनि बलियो बनाउँछ । यसको सुगन्धले तनाव र चिन्ता कम गर्न मद्दत गर्छ ।
यस्ता छन् पुदिना खानुका ८ फाइदा :
• शरीरलाई चिसो राख्छ
• शरीरलाई हाइड्रेटेड राख्छ
• पाचनतन्त्रलाई मजबुत बनाउँछ
• रोग प्रतिरोधी क्षमतालाई बलियो बनाउँछ
• टाउको दुख्ने समस्या कम गर्छ
• हिट स्ट्रोक र लूबाट बचाउँछ
• वजन घटाउन पनि मद्दत गर्छ
• छालालाई स्वस्थ राख्छ
प्रश्न- पुदिनाले तौल घटाउन कसरी मद्दत गर्छ ?
उत्तर – पुदिनामा क्यालोरी कम र फाइबर बढी हुन्छ, जसले तौल घटाउन मद्दत गर्छ । पुदिनाले पाचन सुधार गर्छ, जुन तौल घटाउन लाभदायक हुन्छ ।
यदि तपाईं तौल घटाउने उपाय खोज्दै हुनुहुन्छ भने आफ्नो खानामा पुदिनाको पानी समावेश गर्न सक्नुहुन्छ । यसले तपाईंको पेट लामो समयसम्म भरिएको महसुस गराउँछ ।
यसले भोक कम गर्छ । तर, पुदिना सेवन गरेर मात्र तौल घट्ने होइन । यसका लागि नियमित व्यायाम र आफ्नो खानपानमा परिवर्तन पनि आवश्यक छ।
प्रश्न- के मधुमेह रोगीहरूले आफ्नो खानामा पुदिना समावेश गर्न सक्छन् ?
उत्तर- मधुमेह रोगीहरूले आफ्नो आहारमा पुदिना समावेश गर्न सक्छन् । पुदिनाले रगतमा चिनीको मात्रा नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्छ । यसमा पाइने एन्टिअक्सिडेन्टले शरीरलाई फ्री रेडिकलबाट बचाउँछ। यसका साथै, पुदिनाले मेटाबोलिज्म सुधार गर्न पनि मद्दत गर्छ, जुन मधुमेह रोगीहरूको लागि महत्त्वपूर्ण छ।
प्रश्न: पुदिनालाई आफ्नो आहारमा कसरी समावेश गर्न सकिन्छ ?
उत्तर: तपाईं आफ्नो आहारमा धेरै तरिकाले पुदिना समावेश गर्न सक्नुहुन्छ। जस्तै-
• तपाईं पुदिनाको चटनी बनाउन सक्नुहुन्छ ।
• तपाईं यसको सरबत बनाएर पिउन सक्नुहुन्छ ।
• तपाईं पुदिनाको चिया बनाएर पिउन सक्नुहुन्छ ।
• यसलाई सलादमा थपेर खान सकिन्छ ।
• यसलाई पानीमा मिसाएर पिउन सकिन्छ।
• तपाईं यसलाई तरकारीमा थपेर खान सक्नुहुन्छ।
प्रश्न- हामी घरमै पुदिनाको पेय कसरी तयार गर्न सक्छौँ ?
उत्तर- यसका लागि पहिले केही पुदिनाका पातहरू लिनुहोस् र तिनीहरूलाई धुनुहोस् । पुदिनाका पातहरू पानीमा हालेर केही घण्टा छोड्नुहोस् । यदि तपाईं चाहनुहुन्छ भने, तपाईं यसमा कालो नुन, कागतीको रस र मह वा थोरै चिनी थप्न सक्नुहुन्छ । तपाईं आफ्नो रोजाइ अनुसार यी पेय पदार्थहरूमा अन्य फलफूल वा मसलाहरू पनि थप्न सक्नुहुन्छ । यसलाई अझ स्वादिष्ट बनाउन तपाईं आइस क्युबहरू पनि थप्न सक्नुहुन्छ । अब तपाईं यसलाई फिल्टर गरेर पिउन सक्नुहुन्छ । यसबाहेक, यसको पेय पदार्थमा पुदिनाको पात पिसेर पनि तयार गर्न सकिन्छ ।
प्रश्न- के धेरै पुदिना खाँदा कुनै साइड इफेक्ट हुन्छ ?
उत्तर- कुनै पनि चीजको अत्यधिक सेवन हानिकारक हुन सक्छ, त्यसैले सीमित मात्रामा पुदिना सेवन गर्नुहोस् । पुदिना सामान्यतया सुरक्षित हुन्छ, तर केही मानिसहरूलाई यसबाट एलर्जी हुन सक्छ ।
धेरै मात्रामा पुदिना खाँदा पेटमा जलन हुन सक्छ । कतिपयलाई एसिडिटीको समस्या हुन सक्छ । यदि तपाईं कुनै औषधि लिइरहनुभएको छ भने, आफ्नो आहारमा पुदिना समावेश गर्नु अघि आफ्नो डाक्टरसँग परामर्श गर्नुहोस्। यदि तपाईं पुदिना पेय बनाउँदै हुनुहुन्छ र पिउँदै हुनुहुन्छ भने, दिनमा १-२ गिलास पिउनु सुरक्षित हुन्छ ।
प्रश्न- कस्ता व्यक्तिहरूले पुदिना खानु हुँदैन ?
उत्तर- केही मानिसहरूले यसको सेवन गर्नुहुँदैन । जस्तै: ग्यास्ट्रोएसोफेजियल रिफ्लक्स रोगबाट पीडित व्यक्तिहरूको लागि, पुदिनाले एसिड रिफ्लक्सलाई अझ खराब बनाउन सक्छ । यसले उनीहरूको छातीमा जलन हुन सक्छ ।
कतिपय मानिसहरूलाई पुदिनाबाट एलर्जी हुन्छ । त्यस्ता व्यक्तिहरूले पुदिना खानबाट बच्नुपर्छ । पुदिनाले रगतमा चिनीको मात्रा कम गर्न सक्छ, त्यसैले पहिले नै कम रगतमा चिनी भएका मानिसहरूले यसलाई सावधानीपूर्वक सेवन गर्नुपर्छ ।
यसबाहेक, गर्भावस्था र स्तनपान गराउँदा पुदिना सीमित मात्रामा सेवन गर्नुपर्छ । यदि तपाईंलाई कुनै गम्भीर स्वास्थ्य समस्या छ वा कुनै औषधि लिइरहनुभएको छ भने पुदिना सेवन गर्नु अघि डाक्टरसँग परामर्श गर्नुहोस्।
